De perfect bewaarde kerk van Celles werd in een primitief romaanse stijl gebouwd, waarschijnlijk voor het begin van de 12de eeuw. De crypte, onder het koor gelegen, zou uit de 9de eeuw stammen. De kerk werd in de vorm van een Latijns kruis gebouwd, met één middenbeuk en twee rijen met kolommen. In de klokkentoren, kan men een heel oude inscriptie bewonderen die uit de tijd van keizer Probus zou stammen (279). Dit opmerkelijke monument is zeker en vast een bezoek waard, al was het maar om de koorstoelen, de doopvont en het wijwatervat te bewonderen, allen uit de 12de eeuw. Men kan er ook bijzonder interessante grafstenen treffen, in het bijzonder een zwarte, marmeren grafsteen in reliëf die de overblijfselen van Rasse de Celles en diens echtgenote herbergt.

De Kapel, zogenaamd van de Hermitage, werd gebouwd op de plaats van het graf van Sint-Hadelin en in de buurt van de grot waar hij zich had terug getrokken. Tot in 1789 woonden de kluizenaars, die de diensten volgden in de Kerk van Celles, in de Hermitage. De oorsprong gaat terug tot in de 14de eeuw. In het midden van de binnenplaats staat een stenen standbeeld van Sint-Hadelin, met een grote baard, zijn duif op de linkerschouder en een staf in de rechterhand. Deze prachtige kruisweg in streeksteen verbindt het dorpscentrum en het kluizenaarshuis. Deze weg werd ooit gebruikt door de Zusters van Sint-Vincentius de Paul. Deze gemeenschap leefde in de Hermitage Sint-Hadelin van 1858 tot 1973. De zusters gingen twee tot drie keer per dag via deze kruisweg naar de kerk om hun religieuze verplichtingen na te komen. Zo konden ze onderweg ook al bidden.

De kapel van de Ermitage werd gebouwd op de ligging van laatste rustplaats van de Heilige Hadelinus, en nabij de grot waar hij zich terugtrok. Tot in 1789, woonden de kluizenaars in dienst van de kerk van Celles in de Ermitage die zijn oorsprong vindt in de 14de eeuw. Het gebouw werd in 1850 volledig gerestaureerd door de Gravin Hadelin de Liedekerke, de Barones Isabelle de Doppf.

Het bezoeken waard : op het kruispunt van het dorpje Celles staan 'Le Tank’, een Pantertank uit de tweede Wereldoorlog en een gedenksteen. Wil je die zien, neem dan linksaf in de Rue de Vêves, en volg deze tot aan het kruispunt aan de uitgang van het dorp. Deze tank herinnert er aan dat hier op 24 december 1944 de Slag om de Ardennen hevig woedde. De 2e «Panzer Division» van de Duitsers werd halt toegeroepen dankzij dappere Amerikaanse soldaten uit de 2e geblindeerde divisie en het 3de regiment van de Britse tanks.Verschillende factoren droegen bij tot de opheffing van het offensief in Celles. Eerst en vooral ontbrak het de Duitsers aan brandstof, munitie en versterking... Ze zaten vast in Celles. Vervolgens, toen het weer opklaarde, konden geallieerde vliegtuigen de Duitsers naar buiten lokken om hen vanuit de lucht aan te vallen. En als kroon op het werk is er het verhaal, een heuse legende in deze streek, van de tussenkomst van Marthe Monique, uitbaatster van het café ‘pavillon ardennais’. Zij zou de Duitsers hebben tegengehouden door hen voor te liegen dat de weg bedolven lag onder mijnen, en nog wel tot in Dinant. En vermits één van de tanks net was opgeblazen door een mijn in de buurt van het café van Marthe Monique ...En na de oorlog moest de dappere Monique niet veel moeite doen om het Belgische leger te overtuigen die beroemde tank voor haar café te installeren.

De oorsprong van Celles gaat terug tot in de IIde eeuw, toen de Romeinse god Neptunus in deze contreien vereerd werd.
Het is maar een kleine stap van cella tot Celles!
De naam ‘ Celles’ komt van het Latijns cella, dat wil zeggen ‘ kamer’, ‘ lokaal’ of zelfs ‘een vertrek’. Maar wat is nu eigenlijk het verband tussen het dorpje Celles en een kamer? Het verhaal begint in de 8ste eeuw met Sint-Hadelinus, afkomstig van Guyenne( Aquitanië). Na een lange rondreis in het gezelschap van Sint-Remacle, de stichter van de abdij van Stavelot, besluit Sint-Hadelinus de beschaving te ontvluchten, en trekt hij zich terug in een grot, midden in de bossen. Al snel komen andere metgezellen zich bij hem voegen, aangetrokken door zijn reputatie van heiligheid. De wooncellen – de cella – die de kompanen van de Heilige daar lieten bouwen gaven het dorp zijn naam..

www.beaux-villages.be

Het bezoeken waard : op het kruispunt van het dorpje Celles staan 'Le Tank’, een Panthertank uit de tweede Wereldoorlog en een gedenksteen. Deze tank is een herinnering aan het feit dat hier op 24 december 1944 de Slag om de Ardennen hevig woedde. De 2e «Panzer Division» van de Duitsers werd halt toegeroepen dankzij dappere Amerikaanse soldaten uit de 2e geblindeerde divisie en het 3de regiment van de Britse tanks.Verschillende factoren droegen bij tot de opheffing van het offensief in Celles. Eerst en vooral ontbrak het de Duitsers aan brandstof, munitie en versterking... Ze zaten vast in Celles. Vervolgens, toen het weer opklaarde, konden geallieerde vliegtuigen de Duitsers naar buiten lokken om hen vanuit de lucht aan te vallen. En als kroon op het werk is er het verhaal, een heuse legende in deze streek, van de tussenkomst van Marthe Monique, uitbaatster van het café ‘pavillon ardennais’. Zij zou de Duitsers hebben tegengehouden door hen voor te liegen dat de weg bedolven lag onder mijnen, en nog wel tot in Dinant. En vermits één van de tanks net was opgeblazen door een mijn in de buurt van het café van Marthe Monique ...En na de oorlog moest de dappere Monique niet veel moeite doen om het Belgische leger te overtuigen die beroemde tank voor haar café te installeren.

Nu gaan we terug naar het dorp waar u na de wandeling even kunt uitblazen terwijl u enkele van onze heerlijke streekspecialiteiten proeft : de 'chausson cellois' (een pasteitje met konijnenvlees), het bier 'cuvée Saint-Hadelin', kaas 'de l'Ermite' (van de kluizenaar)...

De Saint-Hadelin fontein is geen typische fontein; het heet ‘fontein' daar de dorpsbewoners hier lopend water kwamen halen tot in 1957 toen kraanwater in het hele dorp beschikbaar was. Het gaat hier echter om een resurgentie: het water dat er uitstroomt, is dat van een beek dat net 3 kilometer onder de grond heeft gestroomd voordat het terug naar de oppervlakte stroomt. Deze fontein draagt de naam van eponieme heilige daar ze – net zoals de Heilige – enkele miraculeuze genezingen aan de fontein toeschrijft. Men kwam er vroeger op bedevaart om kinderziektes te voorkomen of te genezen.